«وَ مُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ»
«آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور بهسوی اوست.»
خداوند متعال مبدأ است. «بدأ» یعنی ابتدا کرد و ابتدا شد. «مبدأ» است، یعنی او آغازکننده است.
«مُعیداً» یعنی او اعاده کننده است و پسازاینکه ظاهرش از بین رفت، او دوباره برمیگرداند.
«وَ کلُّ أَمْرٍ إِلَیهِ یعُودُ» تمامکارها به خداوند برمیگردد. همه از اوست و با اوست و بهسوی اوست.
این جملات، ترجمان آیاتی از قرآن کریم است که میفرماید: ﴿ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ ﴾(1) و ﴿ إِلَی اللَّهِ تَصیرُ الْأُمُورُ ﴾(2) تمامکارها بهسوی خدا برمیگردد.
«وَمُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ» اشاره به این دارد که در آفرینش، ابزارها و وسایل بسیار زیاد است؛ ولی همهی این ابزارها و وسایل تحت قهاریت خداست و تحت حکومت و سلطنت الاهی است. خدا اینها را بهعنوان ابزار قرار داده و او ابتدا کننده و اعاده کننده است.
کسانی که معاد را (مُعید یعنی ایجادکننده معاد) بعید میشمارند، توجّه کنند که آیا «مبدأ» مهمتر است یا «مُعید»؟
آیا کسی که بدون سابقه از ابتدا آفریده، مهمتر و قدرتش بیشتر است یا کسی که از خلقشدههای سابق دوباره میخواهد برگرداند و اعاده کند؟ در قرآن کریم هر جا که میخواهد راجع به معاد استدلال کند، میفرماید او اوّلین بار خلق کرده و دوباره برمیگرداند:
﴿ أَوَ لَیْسَ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِقادِرٍ عَلی أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلی وَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلیمُ ﴾(3) :
﴿ آیا کسی که آسمانها و زمین را آفرید، نمیتواند همانند آنان [انسانهای خاک شده] را بیافریند؟! آری [میتواند]، و او آفریدگار داناست. ﴾
یکی از استدلالهای فطری و خیلی روشن قرآن کریم درباره اثبات معاد، همین مسأله است که چون خدا شروع کرده، خدا هم دوباره اعاده میکند و برمیگرداند. در بسیاری از آیات قرآن اشاره شده خدایی که ذرّات وجود شمارا خلق کرده، میداند که ذرّات وجود شما در خاک و در زمین کجاست و اینها را دوباره برمیگرداند و جمع میکند.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
منابع:
1) البقرة (2): 156.
2) الشوری (42): 53.
3) یس (36): 81.
Leave A Comment?