﴿ اِیَّاك نَعْبُدُ وَ اِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ﴾
«﴿ تنها تو را عبادت میکنیم و فقط از تو یاری میطلبیم. ﴾»
انحصار عبادت خدا در این جمله و حصر کمک خواهی از خدا در جمله دوم، به خاطر مقدّم شدن ضمیر منفصلِ «اِیاک» است بر «نَعْبُدُ» و «نَستَعِینُ».
ازنظر ادبیات عرب اگر مفعول ضمیر منفصل باشد و مقدّم باشد بر فعل و فاعل، افادهی حصر و انحصار میکند.
اگر میفرمود: نَعْبُدُکَ وَ نَسْتَعِینُکَ، تو را عبادت میکنیم؛ این معنا به ذهن متبادر میشود که ممکن است دیگران را هم عبادت کنیم؛ از تو کمک میخواهیم، ولی ممکن است از دیگران هم کمک بخواهیم. وقتی «اِیّاکَ» را بر «نَعْبُدُ» وَ «اِیّاکَ» دوم را بر «نَسْتَعِینُ» مقدّم فرمود، معنایش این است که فقط تو را عبادت میکنیم و فقط از تو کمک میخواهیم. قرآن کریم در بسیاری از موارد انسانها را بهصورت جمع آورده تا بشر بفهمد که هم در عبادت و بندگی خدا و هم در کمک خواهی از خدا و توسّل به خدا، باید همه دستبهدست هم بدهند. وقتی جمع باشند، هم خداوند نظر مرحمت بیشتری میکند و هم انسان احساس عُجب و خودنمایی نخواهد کرد.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
Leave A Comment?