به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
امور اجتماعى در عيد غدير
اظهار سرور قلبى و زبانى
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام مى‌فرمايد: در اين روز، روى خوش با يك‌ديگر داشته باشيد، و در ملاقات‌هاي‌تان اظهار سرور و شادى نمائيد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ]
– امام صادق عليه‌السلام فرمود: روز غدير روزى است كه به عنوان اظهار سرور از نعمت ولايت كه خداوند بر شما منت گذارده، بايد شكر و حمد خدا نمائيد. [ بحارالأنوار: جلد 37 صفحه‌ی 170. ]
– امام رضا عليه‌السلام فرمود: اين روز، روزِ تبسم بر روى مؤمنين است. هر كس در اين روز بر روى برادر مؤمن خود تبسم كند خداوند در روز قيامت نظر رحمت به او مى‌نمايد و هزار حاجت او را بر مى آورد، و قصرى از دُرّ سفيد در بهشت برايش بنا مى‌كند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 223. ]
تبريك و تهنيت گفتن
– امام صادق عليه‌السلام فرمود: هرگاه در اين روز برادر مؤمن خود را ملاقات كردى بگو:
‘الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي أَكْرَمَنا بِهذَا الْيَوْمِ وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُؤْمِنينَ، وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُوفينَ بِعَهْدِهِ الَّذي عَهِدَهُ إِلَيْنا وَ ميثاقِهِ الَّذي واثَقَنا بِهِ مِنْ وِلايَةِ وُلاةِ أَمْرِهِ وَالْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ يَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدينَ وَ الْمُكَذِّبينَ بِيَوْمِ الدّينِ’.
‘شكر خداى را كه ما را به اين روز گرامى داشته و ما را از مؤمنان و از وفاداران به پيمانى كه با ما بسته و عهدى كه درباره‌ى واليان امرمان و بر پا دارندگان عدالت از ما گرفته قرار داده است، و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداده است’. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 215. ] – امام رضا عليه‌السلام فرمود: در اين روز به يك‌ديگر تهنيت و تبريك بگوئيد، و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوئيد:
‘الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ أَميرِالْمُؤْمنينَ عليه‌السلام’. ‘سپاس خدايى را كه ما را از تمسك كنندگان به ولايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام قرارداده است’. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 223. ] – در بخش دوم ذكر شد كه پيامبر صلىاللَّهعليهوآله در غدير خم به مردم دستور دادند كه به خود ايشان و به اميرالمؤمنين عليه‌السلام تبريك و تهنيت بگويند، و مى‌فرمود: ‘هَنِّئُوني، هَنِّئوني’. [ الغدير: جلد 1 صفحه‌ی 271 و 274. در اين باره به قسمت سوم از بخش دوم اين كتاب مراجعه شود.]
‘الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي أَكْرَمَنا بِهذَا الْيَوْمِ وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُؤْمِنينَ، وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُوفينَ بِعَهْدِهِ الَّذي عَهِدَهُ إِلَيْنا وَ ميثاقِهِ الَّذي واثَقَنا بِهِ مِنْ وِلايَةِ وُلاةِ أَمْرِهِ وَالْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ يَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدينَ وَ الْمُكَذِّبينَ بِيَوْمِ الدّينِ’.
‘شكر خداى را كه ما را به اين روز گرامى داشته و ما را از مؤمنان و از وفاداران به پيمانى كه با ما بسته و عهدى كه درباره‌ى واليان امرمان و بر پا دارندگان عدالت از ما گرفته قرار داده است، و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداده است’. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 215. ] – امام رضا عليه‌السلام فرمود: در اين روز به يك‌ديگر تهنيت و تبريك بگوئيد، و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوئيد:
‘الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ أَميرِالْمُؤْمنينَ عليه‌السلام’. ‘سپاس خدايى را كه ما را از تمسك كنندگان به ولايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام قرارداده است’. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 223. ] – در بخش دوم ذكر شد كه پيامبر صلىاللَّهعليهوآله در غدير خم به مردم دستور دادند كه به خود ايشان و به اميرالمؤمنين عليه‌السلام تبريك و تهنيت بگويند، و مى‌فرمود: ‘هَنِّئُوني، هَنِّئوني’. [ الغدير: جلد 1 صفحه‌ی 271 و 274. در اين باره به قسمت سوم از بخش دوم اين كتاب مراجعه شود.]
جشن گرفتن عمومى
– جشن گرفتن به معناى اجتماع عده‌اى به مناسبتى شادى آور و مسرور كننده است. به عبارت ديگر ‘جشن’ به معنى عيد گرفتنِ دست جمعى و نمونه‌ى بارز آن است.
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام روز غديرى را كه با جمعه مقارن شده بود جشن گرفتند و در خطبه اى به همين مناسبت، مطالب مفصلى درباره ى غدير و عيد گرفتن آن فرمودند. پس از نماز، حضرت به اتفاق اصحابشان به منزل امام مجتبى عليه‌السلام كه جشنى در آن برپا كرده بود رفتند و پذيرايى مفصلى انجام شد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ] – امام رضا عليه‌السلام در روز غديرى روزه گرفتند و براى افطار عده‌اى را دعوت نمودند، و براى آنان سخنان مفصلى درباره‌ى غدير فرمودند، و به منازل آنان هدايايى فرستادند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 221. ] – اميرالمؤمنين عليه‌السلام درباره‌ى عيد غدير فرمود: در اين روز كنار يك‌ديگر جمع شويد تا خداوند امور شما را جمع و درست نمايد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ] – سرودن و خواندن اشعار نيز تناسب تامى با جشن عمومى غدير دارد كه در واقع نوعى يادبود و يادگار است و با شيرينى خاصى كه در شعر نهفته است طراوتِ جشن بيشتر مى‌شود.
شعر گفتنِ حسان بن ثابت به مناسبت مراسم غدير كه با اجازه‌ى شخص پيامبر صلىاللَّهعليهوآله در اولين جشن غدير صورت گرفت مؤيد اين مطلب است. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 41. در اين باره به قسمت سوم از بخش دوم اين كتاب مراجعه شود. ]
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام روز غديرى را كه با جمعه مقارن شده بود جشن گرفتند و در خطبه اى به همين مناسبت، مطالب مفصلى درباره ى غدير و عيد گرفتن آن فرمودند. پس از نماز، حضرت به اتفاق اصحابشان به منزل امام مجتبى عليه‌السلام كه جشنى در آن برپا كرده بود رفتند و پذيرايى مفصلى انجام شد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ] – امام رضا عليه‌السلام در روز غديرى روزه گرفتند و براى افطار عده‌اى را دعوت نمودند، و براى آنان سخنان مفصلى درباره‌ى غدير فرمودند، و به منازل آنان هدايايى فرستادند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 221. ] – اميرالمؤمنين عليه‌السلام درباره‌ى عيد غدير فرمود: در اين روز كنار يك‌ديگر جمع شويد تا خداوند امور شما را جمع و درست نمايد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ] – سرودن و خواندن اشعار نيز تناسب تامى با جشن عمومى غدير دارد كه در واقع نوعى يادبود و يادگار است و با شيرينى خاصى كه در شعر نهفته است طراوتِ جشن بيشتر مى‌شود.
شعر گفتنِ حسان بن ثابت به مناسبت مراسم غدير كه با اجازه‌ى شخص پيامبر صلىاللَّهعليهوآله در اولين جشن غدير صورت گرفت مؤيد اين مطلب است. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 41. در اين باره به قسمت سوم از بخش دوم اين كتاب مراجعه شود. ]
لباس نو پوشيدن
– امام رضا عليه‌السلام فرمود: اين روز، روزِ زينت كردن است. هر كس خود را براى روز عيد غدير زينت كند خداوند گناهان او را مى‌آمرزد، و ملائكه‌اى به سوى او مى‌فرستد كه براى او حسنات بنويسند و تا سال آينده درجات او را بالا ببرند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 224. ]
– امام رضا عليه‌السلام در روز عيد غديرى به منازل عده‌اى از خواص اصحابشان البسه‌ى نو حتى انگشتر و كفش فرستادند، و احوال ظاهرى آنان و اطرافيان خود را تغيير دادند، و لباس‌هاى عادى روزانه را به لباس‌هاى مناسب عيد تغيير دادند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 221. ]
هديه دادن
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام فرمود: در اين روز نعمت‌هاى خداوند را به يك‌ديگر هديه دهيد همان‌طور كه خداوند بر شما منت نهاده است. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ]
ديدار مؤمنان
– امام رضا عليه‌السلام فرمود: هر كس در اين روز مؤمنان را زيارت كند و به ديدار آنان رود خداوند بر قبر او هفتاد نور وارد مى كند و قبر او را وسيع مى‌نمايد، و هر روز هفتاد هزار ملائكه در قبرش او را زيارت مى‌كنند و او را به بهشت بشارت مى‌دهند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 224. ]
توسعه بر خانواده و برادران
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام در روز عيد غديرى فرمود: وقتى از اين اجتماع‌تان برگشتيد بر عيال خود توسعه دهيد و با برادران خود نيكى كنيد…. به يك‌ديگر نيكى كنيد تا خداوند الفت و انس شما را بر قرار فرمايد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ]
– اميرالمؤمنين عليه‌السلام فرمود: احسان در اين روز موجب رشد مال و زياد شدن آن مى‌گردد. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 209. ]
– امام رضا عليه‌السلام فرمود: هر كس در اين روز بر عيالش و بر خودش وسعت دهد خداوند مالش را زياد مى‌كند. [ عوالم: جلد 3:15 صفحه‌ی 223. ]
عقد اخوّت و برادرى
يكى از مراسمى كه براى عيد غدير ذكر شده برنامه‌ى ‘عقد اُخُوّت’ است، به اين معنى كه برادران دينى- طى يك سنت اسلامى- برادرى خود را مستحكم مى‌نمايند و با يك‌ديگر پيمان مى‌بندند كه در آخرت نيز به ياد يك‌ديگر باشند. در ضمن درباره ى حقوق برادرى اسلام كه بسيار زياد است و مراعات آن‌ها احتياج به مواظبت دارد از يك‌ديگر حليت مى‌گيرند، و با همين حلاليت بار ديگر خود را متوجه لزوم مراعات آن‌ها مى‌نمايند.
كيفيت اجراى عقد اُخُوّت چنين است: [ مستدرك الوسائل “محدث نورى” چاپ قديم جلد 1 صفحه‌ی 456 باب 3، از كتاب زاد الفردوس نقل كرده است. همچنين از شيخ نعمة اللَّه بن خاتون عاملى نقل كرده كه بر اين مطلب از پيامبر صلىاللَّهعليهوآله نصّ وارد شده است. همچنين مرحوم فيض كاشانى در كتاب خلاصه الأذكار، باب دهم “ص99” برنامه ى ‘عقد اُخُوّت’ را ذكر نموده است. ] دست راست خود را در دست راست برادر مؤمن مى‌گذارى و مى‌گويى:
‘واخَيْتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَيْتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَحْتُكَ فِى اللَّهِ، وَ عاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيائَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومينَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ عَلى أَنّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفاعَةِ وَ أُذِنَ لي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا أَدْخُلُها إِلاَّ وَ أَنْتَ مَعي’.
‘با تو در راه خدا برادرى و يك روئى “با صفائى” مى‌نمايم و دست مى‌دهم، و با خدا و ملائكه‌اش و رسولان و انبيائش و امامان معصوم عليهم‌السلام پيمان مى‌بندم كه اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و به من اجازه‌ى ورود به بهشت داده شد، وارد آن نشوم مگر آن‌كه تو نيز همراه من باشى’.
آن‌گاه برادر دينى در جواب او بگويد: ‘قَبِلْتُ‘: ‘قبول كردم’. سپس بگويد: ‘أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَميعَ حُقُوقِ الْاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ و الدُّعاءَ وَ الزِّيارَةَ‘: ‘همه‌ى حقوق برادرى را از تو ساقط كردم “و بر تو بخشيدم” مگر شفاعت و دعا و زيارت را’.
كيفيت اجراى عقد اُخُوّت چنين است: [ مستدرك الوسائل “محدث نورى” چاپ قديم جلد 1 صفحه‌ی 456 باب 3، از كتاب زاد الفردوس نقل كرده است. همچنين از شيخ نعمة اللَّه بن خاتون عاملى نقل كرده كه بر اين مطلب از پيامبر صلىاللَّهعليهوآله نصّ وارد شده است. همچنين مرحوم فيض كاشانى در كتاب خلاصه الأذكار، باب دهم “ص99” برنامه ى ‘عقد اُخُوّت’ را ذكر نموده است. ] دست راست خود را در دست راست برادر مؤمن مى‌گذارى و مى‌گويى:
‘واخَيْتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَيْتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَحْتُكَ فِى اللَّهِ، وَ عاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيائَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومينَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ عَلى أَنّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفاعَةِ وَ أُذِنَ لي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا أَدْخُلُها إِلاَّ وَ أَنْتَ مَعي’.
‘با تو در راه خدا برادرى و يك روئى “با صفائى” مى‌نمايم و دست مى‌دهم، و با خدا و ملائكه‌اش و رسولان و انبيائش و امامان معصوم عليهم‌السلام پيمان مى‌بندم كه اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و به من اجازه‌ى ورود به بهشت داده شد، وارد آن نشوم مگر آن‌كه تو نيز همراه من باشى’.
آن‌گاه برادر دينى در جواب او بگويد: ‘قَبِلْتُ‘: ‘قبول كردم’. سپس بگويد: ‘أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَميعَ حُقُوقِ الْاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ و الدُّعاءَ وَ الزِّيارَةَ‘: ‘همه‌ى حقوق برادرى را از تو ساقط كردم “و بر تو بخشيدم” مگر شفاعت و دعا و زيارت را’.
Leave A Comment?