«مَعاشِرَ النَّاسِ! إنَّهُ جَنْبُ اللَّهِ»

«هان مردمان! همانا او هم‌جوار و همسایه‌ی خداست.»
معنای (جَنب) در کنار یا در همسایگی است. مثلاً همان‌طور که در فارسی هم می‌گوییم آن‌ها منزلشان جنب منزل ماست. یکی از القابی که هم در روایات هست و هم در قرآن کریم برای امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام به‌کاررفته، «جَنبُ اللهِ» است. منظور از «جَنبُ اللّه» را که خدا در کتاب عزیز خود فرموده، علی علیه‌السّلام است.

چرا علی علیه‌السّلام «جَنبُ اللهِ» هستند؟

امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام مصداق کامل اخلاق، علم و قدرت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله بوده و چون این‌گونه اند، انسان کامل هستند.
انسان کامل یعنی کسی که دارای عمل صالح است. کسی دارای عمل صالح که در همه‌ی جهات عمل و حرکتش إلی الله است، مِنَ الله است، بِاللهِ است و مَعَ الله است.
هر فردی که این انسان کامل را نگاه کند، جز رنگ عبودیّت در او نمی‌بیند. کسی که بندگی امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام را می‌بیند، به ربوبیّت خدا پی می‌برد.
وقتی دو نفر همسایه هستند، بر این دو نفر یک آفتاب می‌تابد و یا سایه‌ای که گسترده می‌شود، از آنِ هر دو هست. وقتی گفته می‌شود ایشان همسایه‌ی خدا هستند؛ یعنی وقتی‌که در خانه‌ی ایشان رفتی، گویا در خانه خدا رفته‌ای. وقتی در خانه خدا رفتی، گویا در خانه ایشان رفته‌ای. اگر باخدا صحبت کنی، امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام را می‌بینی. بهترین بنده‌ی خدا بعد از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله، علی علیه‌السّلام است. اگر درِ خانه‌ی علی علیه السلام رفتی، جز خدا را نمی‌بینی.
این جمله به علی علیه السلام منسوب است که می‌فرمایند: «ما رَأَیتُ شَیئاً اِلّا رَأَیتُ اللهَ قَبلَهُ»(1) : «هیچ چیزی را ندیدم جز این‌که خدا را در مرحله‌ی قبل از او دیدم.»
هرکسی خداجو باشد، به علی علیه‌السّلام برخورد می‌کند. هرکسی که به دنبال علی علیه‌السّلام برود، درِ خانه‌ی خدا آمده.
یک معنای دیگری که نزدیک «جَنبُ اللهِ» است، «بابُ اللهِ» است. در روایات برای امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام «بابُ اللهِ» هم گفته‌شده و به امام زمان ارواحنا فداه هم در زیارت آل یاسین«بابُ اللهِ» گفته‌شده است.

والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه

منابع:

1) مفتاح الفلاح: ص 368.