«مُتَفَضِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ بَرَأَهُ مُتَطَوِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ أَنْشَأَهُ»
«افزونی بخش آفریدهها و نعمت دهِ ایجاد شدهها.»
خداوند متعال بر همه موجوداتی که آنها را نَه از چیزی آفرید، «تفضّل» میکند. تفضّل میکند یعنی حقوق نمیدهد؛ بلکه به لطف ابتدا میکند.
تفضّل و فضل، ابتدای به لطف و بدون سابقه است؛ بدون اینکه بنده استحقاق داشته باشد و طلبکار شده خداوند لطف کرده است.
«بَرَأَهُ» به این معناست که نَه از چیزی آفرید. خلق ممکن است که مصالح و وسیله داشته باشد؛ امّا بدع مصالح ندارد.
«بَرَأَ» و «بَدَعَ» به معنای این است که سابقه ندارد و «بَرَأَ» هم همینطور است که اسم فاعلش میشود «باری». «باریتعالی» درواقع «بارئ» تعالی است.
خداوند میفرماید: ﴿ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ… ﴾(1) .«مُتَطَوِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ أَنْشَأَهُ»؛ «طَول» یعنی نعمت دادن.
«مُتَطَوِّلٌ» یعنی خدا قبول کرده که بر همهی کسانی که آنها را انشاء کرده، نعمت دهد. «إنشاء» به معنای بیسابقه خلق کردن است.
یک خلق و دیکته داریم و یک انشاء داریم. دیکته یعنی از روی جملات قبلی مینویسیم؛ ولی انشاء یعنی بدون سابقه خلق میکنیم و ابتدا میکنیم.
خداوند تفضّل میکند بر همهی موجودات که بدون سابقه آفریده و متطوّل است. اوّلین نعمت خداوند، نعمت هستی است؛ و سپس بر نعمتهایی که فرع بر هستی است، ادامه میدهد. آن نعمتها، شامل: علم، قدرت، حیات، سمع، بصر، کمال … هستند. همهی اینها صفاتی هستند که فروع کمال اصلی هستند و کمال اصلی، همان نعمتِ هستی است.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
منابع:
1) الحشر (59): 24.
Leave A Comment?