«وَ قَهَرَ جَمیعَ الخَلقِ بِقُدرَتِهِ وَ بُرهانِهِ»

«و بر تمامی آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است.»
قدرت و برهان نزدیک هم هستند، ولی قدرت به معنای توانایی است و برهان به معنای دلیل توانایی و وجود خداست.
خدا به‌وسیله‌ی قدرت و برهانش به جمیع خلق قاهر است. «قاهِر» یعنی غالب و پیروز. یکی از اسم‌هایی که خدا در قرآن هم خیلی به‌کاربرده «قَهّار» است.
«واحِد» به معنای یک است. «اَحَد» به معنای تک است؛ امّا آنجاهایی که خداوند متعال به خودش «واحِد» اطلاق می‌کند، بیشتر جمله‌ی ﴿ الْواحِدِ الْقَهَّارِ ﴾(1) را می‌گوید که واحد به معنای واحدِ منعزل (جدا و دور) از غیر نباشد؛ همان‌طور که در مباحث پیشین در جمله‌ی: «عَلا فی تَوَحُّدِهِ وَ دَنَا فی تَفَرُّدِهِ» گفته شد.
مثال: وقتی می گوییم یک میز در سالن واحد است، یعنی یک‌گوشه است و منعزل و از سایر چیزها جداست.
وقتی گفته می‌شود: ﴿ اَلوَاحِدُ القَهَّارُ ﴾(2)  یعنی واحدی است که غالب و قاهر بر سایر موجودات است و سایر موجودات مغلوب و مقهور او هستند.
جمله‌ی «جَمیعَ الخَلقِ»، یک «جَمیعَ» دارد و یک «اَلخَلقِ». «ال» الخلق، کل و استغراق است که به‌جایش کل می‌نشیند؛ یعنی (قَهَرَ کُلّ الخَلقِ).
همه‌ی خلق که تکرار و تأکید است، هم «جَمیعَ» دارد و هم «ال» استغراق؛ یعنی خداوند متعال قاهر و غالب است بر تمامی آفرینش.
چون «جَمیعَ الخَلقِ» می‌گویند، هم شامل موجودات فیزیکی می‌شود و هم موجودات متا فیزیکی.
خداوند در قرآن کریم می فرماید: ﴿ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ ﴾(3)  همه‌ی موجودات درید قدرت خدا هستند؛ به این معناست که خداوند متعال، قدرتش و دستش _ که دست نماینده‌ی قدرت است _ قاهر و غالب بر تمامی موجودات است. «بِقُدرَتِهِ وَ بُرهانِهِ» خدا قدرت و برهان دارد؛ برهان بر عظمت و قدرت.

والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه

منابع:

1) ابراهیم (14): 48.
2) همان.
3) الفتح (48): 10.