پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم در ص 16 خطابه  می فرمایند : از جبرئیل خواستم که استعفای مرا خدمت خدا عرض کند و مرا از ابلاغ پیام الهی معاف بدارد . علتش چیست ؟
ُ لِعِلْمِي بِقِلَّةِ الْمُتَّقِين وَ كَثْرَةِ الْمُنَافِقِين 
حضرت علی علیه السلام  امام متقین هستند و متقین بسیار کم و محدود و منافقان زیادند .
وَ إِدْغَالِ الْآئمِين 
و دغل بازی ملامت کنندگان
وَ خَتْلِ الْمُسْتَهْزِءِينَ بِالْإِسْلَامِ.
در این عبارت منافق در مقابل متقی قرار گرفته است .
متقی یعنی کسی که خود را از آلودگی نگاه داشته ،ولی منافقین آلودگی دارند و ادعای اسلام می کنند.
ویژگیهای منافقان در قرآن بصورت زیر بیان شده است :
الف) يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِم
به زبان چیزی می گوید که دردلش چیز دیگری است ظاهر و باطن او متفاوت است
ب ) َ يَحْسَبُونَهُ هَيِّنا
تصور می کنند این دوگانگی ظاهر و باطن کار ساده ای است .
ج ) وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ 
ولی این ریاکاری و دوگانگی در پیشگاه خداوند کار بزرگی است . سپس در ادامه می فرماید  اینها کسانی هستند که پیغمبر صلی الله علیه وآله را اذیت می کردندو…
یکی از صفات برجسته انسانی، این است که قلبش با زبانش و با عملش یکی باشد . در روایات تصریح شده که باتقوا کسی است که زبانش همانی را بگوید که در قلبش هست و قلب و اعمالش هم مطابق با آن باشد . در مبانی دینی ما ایمان سه درجه دارد :
1. ایمانی لسانی (اقرار زبانی )
2. اعتقاد قلبی
3. عمل جوارح .
هر کس اشهدان لااله الا الله را به زبان تکرار کند مسلمان و پاک است و یک درجه از ایمان را دارد . اگر این توحید در قلبش ریشه داشته باشد ، دو درجه از ایمان را داشته ، اگر مطابق این اعتقاد عمل کند ، ایمانش کامل است . پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند : مَثَلُكَ مَثَلُ قُلْ هُوَ اللَّه أَحَد  مثل تو مثل قل هوالله احد است کسی که قُلْ هُوَ اللَّه أَحَد را یکبار بخواند ، ثلث قرآن را بجا آورده ، اگر دو بار بخواند، دو ثلث قرآن و اگر سه بار بخواند گویا قرآن را ختم کرده است .
کسی که به طور زبانی به ولایت تو اقرار کند ، ثلث ایمان را دارد . کسی که ولایت تو را با قلب خودش تائید کند، دو ثلث ایمان را دارد و کسی که عملش با خواسته های تو یکسان باشد سه ثلث ایمان را دارد .
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در خطابه با استفاده از روش غیر مستقیم در مورد منافقین می فرمایند :
وَ لَوْ شِئْتُ أَنْ أُسَمِّيَ بِأَسْمَائِهِمْ لَسَمَّيْتُ- وَ أَنْ أُومِيَ إِلَيْهِمْ بِأَعْيَانِهِمْ لَأَوْمَأْت …
با توجه به این بیان شریف می توان دریافت که انسان باید در امور کرامت داشته باشد ، اموری را که از آن مطلع است . خود را حفظ کند و آن مطالب را به دیگران انتقال ندهد . انسان باید مظهرستارالعیوبی خدا باشد و عیوب دیگران را بپوشاند . اگر این عمل را انجام دهیم ، و دل ما صندوق امانات مردم باشد ، یک اثر تربیتی خوب در رفتار ما ایجاد می شود و ملجا و پناه مردم می شویم و دیگران از حسن رفتار ما درس می گیرند و خود این عمل باعث جذب افراد و ورود آنها در دایره دین می شود .