به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
روايت حديث غدير در شرايط خفقان
خبر غدير و سخنان پيامبر صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله در آن مجمع عظيم، طورى در شهرها منتشر شد كه حتى غير مسلمانان هم از اين خبر مهم آگاه شدند.
جا داشت بيش از يك‌صد و بيست هزار مسلمانِ حاضر در غدير، هر يك به سهم خود خطابه‌ى غدير را حفظ كنند و متن آن را در اختيار فرزندان و خويشان و دوستان خود قرار دهند. متأسفانه جو حاكم بر اجتماع آن روز مسلمين و فضاى ظلمانىِ بعد از رحلت پيامبر صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله- كه حديث گفتن و حديث نوشتن در آن ممنوع بود و سال‌هاى متمادى همچنان ادامه داشت- سبب شد كه مردم، سخنان سرنوشت سازِ پيامبر دل‌سوزشان در آن مقطع حساس را به فراموشى بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند. طبيعى است كه بايد چنين مى‌شد؛ زيرا مطرح كردن غدير مساوى با برچيدن بساطِ غاصبينِ خلافت بود، و آنان هرگز اجازه‌ى چنين كارى را نمى‌دادند. البته جريان غدير به صورتى در سينه‌ها جا گرفت كه عده‌ى زيادى خطابه‌ى غدير يا قسمتى از آن را حفظ كرده و براى نسل‌هاى آينده به يادگار گذاشتند و هيچ كس قدرت كنترل و منع از انتشار چنين خبر مهمى را نداشت. شخص اميرالمؤمنين و فاطمه‌ى زهرا عليهماالسلام كه ركن غدير بودند، و نيز ائمه عليهم‌السلام يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حديث داشتند و بارها در مقابل دوست ودشمن بدان احتجاج و استدلال مى‌فرمودند، و در آن شرايط خفقان مى‌بينيم كه امام باقر عليه‌السلام متن كامل خطابه‌ى غدير را براى اصحاب‌شان بيان فرموده‌اند. همچنين بيش از دويست نفر از صحابه و عده‌ى زيادى از تابعين، با آن كه در شرايط سخت تقيه بوده‌اند و نقل حديث غدير براى آنان به قيمت حيثيت و جان‌شان تمام مى‌شده، آن را نقل كرده‌اند.
در كتاب عوالم العلوم: ج 3:15 صفحات 493 تا 508 فهرستى از راويان حديث غدير به ترتيب زمانى چهارده قرن را آورده، و اثبات كرده چنين اتصال سند و نقل خَلَف از سَلَف دليل بر ريشه‌ى محكم و سلسله ى بدون انقطاع اسناد در نقل حديث غدير است. در صفحات 509 تا 517 راويان غدير از علما را به ترتيب الفبا آورده است.
در صفحه 522 مؤلفينى كه حديث غدير را ثبت كرده‌اند ذكر كرده و در صفحات 529 تا 534 به وثاقت صحابه و تابعين و ساير ناقلين حديث غدير پرداخته است.
به همين جهت در بين قاطبه‌ى مسلمين، هيچ حديثى به اندازه‌ى ‘حديث غدير’ روايت كننده ندارد، و گذشته از تواتر آن، از نظر علم رجال و درايت اسنادِ آن در حد فوق العاده‌اى است.
جا داشت بيش از يك‌صد و بيست هزار مسلمانِ حاضر در غدير، هر يك به سهم خود خطابه‌ى غدير را حفظ كنند و متن آن را در اختيار فرزندان و خويشان و دوستان خود قرار دهند. متأسفانه جو حاكم بر اجتماع آن روز مسلمين و فضاى ظلمانىِ بعد از رحلت پيامبر صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله- كه حديث گفتن و حديث نوشتن در آن ممنوع بود و سال‌هاى متمادى همچنان ادامه داشت- سبب شد كه مردم، سخنان سرنوشت سازِ پيامبر دل‌سوزشان در آن مقطع حساس را به فراموشى بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند. طبيعى است كه بايد چنين مى‌شد؛ زيرا مطرح كردن غدير مساوى با برچيدن بساطِ غاصبينِ خلافت بود، و آنان هرگز اجازه‌ى چنين كارى را نمى‌دادند. البته جريان غدير به صورتى در سينه‌ها جا گرفت كه عده‌ى زيادى خطابه‌ى غدير يا قسمتى از آن را حفظ كرده و براى نسل‌هاى آينده به يادگار گذاشتند و هيچ كس قدرت كنترل و منع از انتشار چنين خبر مهمى را نداشت. شخص اميرالمؤمنين و فاطمه‌ى زهرا عليهماالسلام كه ركن غدير بودند، و نيز ائمه عليهم‌السلام يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حديث داشتند و بارها در مقابل دوست ودشمن بدان احتجاج و استدلال مى‌فرمودند، و در آن شرايط خفقان مى‌بينيم كه امام باقر عليه‌السلام متن كامل خطابه‌ى غدير را براى اصحاب‌شان بيان فرموده‌اند. همچنين بيش از دويست نفر از صحابه و عده‌ى زيادى از تابعين، با آن كه در شرايط سخت تقيه بوده‌اند و نقل حديث غدير براى آنان به قيمت حيثيت و جان‌شان تمام مى‌شده، آن را نقل كرده‌اند.
در كتاب عوالم العلوم: ج 3:15 صفحات 493 تا 508 فهرستى از راويان حديث غدير به ترتيب زمانى چهارده قرن را آورده، و اثبات كرده چنين اتصال سند و نقل خَلَف از سَلَف دليل بر ريشه‌ى محكم و سلسله ى بدون انقطاع اسناد در نقل حديث غدير است. در صفحات 509 تا 517 راويان غدير از علما را به ترتيب الفبا آورده است.
در صفحه 522 مؤلفينى كه حديث غدير را ثبت كرده‌اند ذكر كرده و در صفحات 529 تا 534 به وثاقت صحابه و تابعين و ساير ناقلين حديث غدير پرداخته است.
به همين جهت در بين قاطبه‌ى مسلمين، هيچ حديثى به اندازه‌ى ‘حديث غدير’ روايت كننده ندارد، و گذشته از تواتر آن، از نظر علم رجال و درايت اسنادِ آن در حد فوق العاده‌اى است.
نحوه‌ی رسیدن متن حديث غدير به نسل‌های بعد
همان‌طور كه داستان غدير و خطابه‌ى آن با يك سند واحد به دست ما نرسيده، متن آن نيز به صورت قطعه‌هاى قابل جمع نقل شده است و به علل مختلفى از قبيل شرائط تقيه و امثال آن، و نيز طولانى بودن خطابه و عدم امكان حفظ كامل آن براى همگان، اكثر راويان ‘غدير’ گوشه هايى از آن را نقل كرده اند، ولى جمله‌ى ‘مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ’ و چند جمله‌ى ديگرِ آن را همه‌ى راويان به اشاره يا صريحاً نقل كرده‌اند. با اين همه، متن خطابه به طور كامل به دست ما رسيده است و اين از توجهات صاحب ولايت است كه اين سند بزرگ اسلام را براى ما حفظ كرده است.
Leave A Comment?