درس بیست و چهارم – “هل اتی”درشأن امیرمؤمنان علی علیه‌السلام، قله رضایت

به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز

 

درس 24 : “هل اتی” درشان امیرمومنان علی علیه السلام، قله رضایت

 

یکی از  نکات برجسته که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در شان امیرمومنان علیه السلام در خطبه بیان می فرمایند ، این عبارت است:
“وَ مانَزَلَتْ آيَةُ رِضاً (في الْقُرْآنِ) إِلاّ فيهِ، وَلا خاطَبَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا إِلاّبَدَأ بِهِ” 
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در بیان فوق 4 ویژگی برای حضرت به صورت گام به گام و به عبارت دیگر، خاص به عام عنوان می کند .
درابتدای این فراز می فرماید: وَ مانَزَلَتْ آيَةُ رِضاً (في الْقُرْآنِ) إِلاّ فيهِ.
در قرآن آیه رضایتی نیست که نازل شده باشد مگر در شان امیرمومنان علیه السلام .
همان طور که در گذشته نیز مطرح شد، رضایت همواره یک فلش دو سو است که یک سوم آن رضایت خدا از انسان و دو سوم دیگر آن رضایت انسان از خداست . خداوند در سوره فجر این دو سو را چنین معرفی می فرماید: يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّة ارْجِعي‏ إِلى‏ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلي‏ في‏ عِبادي‏ وَ ادْخُلي‏ جَنَّتي
آنجا که صحبت از “راضیه” می شود جایی است که خدا از انسان راضی است و در جای دیگر که صحبت از “مرضیه” شده، محلی است که خلق (انسان) از خداوند راضی است، چرا که خداوند به واسطه ارحم الراحمین بودن خود ممکن است انسان را با اندکی اعمال نیک مورد آمرزش قرار داده و از گذشته چشم پوشی کند. ولی انسان اگر به مقام رضایت از خالق برسد و در هر شدت و تنگی خدا را در نظر داشته باشد به مقام بالاتری رسیده است.
که در راس این قله امیرمومنان علیه السلام می باشد . درباره رضایت و راضی و مرضیه و مشتقات آن آیات بسیار زیادی در قرآن آمده، که با مراجعه به قرآن و حجم آن می توان آنها را استخراج کرد. رضایت انسان از خدای خویش همواره نیاز به یک علم و معرفت فوق العاده دارد و چون انسان راضی همراه درگیر رفتارها و مشکلات اعتقاد به قضا و قدر مشیت و کتاب و اصل دارد، پس باید انسانی صبور، حلیم و عالم باشد تا به این موارد اعتقاد داشته باشد .
حالا به طور غیر مستقیم پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید : اگر علی علیه السلام محور اعمال و گفت و گوی شماست، شما باید به این مقامِ رضایت برسید. هم شما از خدا راضی باشید و هم خدا از شما راضی باشد . البته در طریق رضایت از خدا نباید یک نکته را فراموش کرد و آن حسن ظن به الله است .
انسان مومن باید در همه حالات به خداوند متعال حسن ظن داشته باشد، چرا که قرآن سوء ظن را از نشانه های انسان کافر می شمارد :
وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ 
در منابع روایی از مقام عصمت احادیثی صادر شده که می فرمایند هنگام دعا چنان خوشبینانه دعا کنید که گویا استجابت آن دعا پشت در است .
إِذَا دَعَوْتَ فَظُنَّ أَنَّ حَاجَتَكَ بِالْبَابِ 
انسان اگر خدا را فیّاض ، حکیم و عالم علی الاطلاق بداند همواره به او حسن ظن داشته و با امیدواری دعا می کند .
در فراز دوم حضرت می فرمایند : وَلا خاطَبَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا إِلاّ بَدَأ بِهِ : خدا مومنان را مخاطب قرار نداده مگر اینکه با او شروع کرده است.
هنگامی که خدا فرموده «یا ایها الذین امنوا» اولین فرد مومن بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وجود مقدس امیرمومنان علیه السلام است .
در اینجا مشخص است که ایمان معنای وسیع تری نسبت به رضایت دارد، زیرا عده‌ای ایمان دارند ولی دارای مقام رضایت نیستند . پس پیامبر صلی الله علیه و آله یک ویژگی خاص را برای امیرمومنان علیه السلام بیان می کند. ایمان چتری است که رضایت را شامل می شود. در فراز سوم می فرماید :
وَلانَزَلَتْ آيَةُ مَدْحٍ فِي‏ الْقُرْآنِ إِلاّ فيهِ : و آیه مدحی در قرآن نیست مگر درباره او .
پس مقام مدح شامل ایمان و رضایت است. سپس در فراز آخر سخت گیری کرده که حاصل این سه فراز (در صورت عملی شدن) بهشت می باشد.
در سوره هل اتی هم خداوند متعال ، همه این موارد (سه قسمت) راجمع کرده و شهادت به بهشت رفتن داده است. جالب اینکه در این سوره  ابرار و  نیکان گام به گام و با رتبه بندی مطرح شده و مورد پذیرایی قرار می گیرند. در بخش اول ابرار و نیکان (امیرمومنان و حضرت زهرا و حسنین علیهم السلام) خود می دانند که سرچشمه آب گوارا می باشند : إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً 
در بخش دوم کاسه را بدستشان می دهند : وَ يُسْقَوْنَ فيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبيلا 
و در بخش سوم چون ویژه هستند ، خدا کاسه را بدستشان می دهد.
امام صادق علیه السلام نیز می فرماید :” با نوشیدن شراب طهور هیچ محبتی در وجودشان جز محبت خدا نمی داند” .
چرا که طهور مبالغه و پاک کننده است و همه چیز را در وجود آنها پاک کرده و فقط عشق به الله را باقی می گذارد . پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم در این فراز می فرمایند: همه این مراحل در این عبارت مربوط به امیر مومنان علیه السلام و فرزندانش در مرحله اول است ، سپس مشمول همه مومنان خواهد شد .
اگر 3 قسمت فراز را یعنی رضایت به صورت دو گزینه و سپس ایمان با تمام ابعاد و سپس مدح را  داشته باشیم، ان شاء الله مشمول آیه هل اتی قرار خواهیم گرفت و از بهشت برین الهی با آن ویژگی ها و مصاحبت با اهل بیت علیهم السلام برخوردار خواهیم گشت .
 

این مقاله برای شما مفید بود؟

Related Articles

Leave A Comment?

13 + چهار =